آیین
لرستان گنجینه ای از آیین و سنن مختلفی است که بر گرفته از متن زندگی مردم آن می باشد . با بررسی زتدگی لرها به این مهم خواهیم رسید که از جزئی ترین تا کلاترین کارهای روزمره شخصی و احتماعی آنان دارای قانون و قوانینی است که به صورت تعریف شده ای از اجدادشان بر آنها به ارث رسیده است که به عنوان باور و اعتقاد ( آیین ) ملزم انجام یک به یک آنها می باشد ، و نکته قابل تعمق این است که با پژوهشات به دست آمده آیین های مردمان این دیار دارای جنبه های روانشناسی ، علمی ، پزشکی ، مذهبی و.. می باشد که متاسفانه امروزه دلیل و ریشه خیلی از آنها بر ما هنوز پنهان است . که یکی از این آیین ها را می توان مجموعه رسم و رسوم های سوگ نام ببریم و اشاره بکنیم . رسم های سوگانه در لرستان از چند لحاظ حائض اهمیت بوده اند .
1- به جا آوردن باورهای مذهبی و حفظ شرافت های انسانی پس ااز مرگ انسانها
2- حرمت نهادن و شریک شدن در درد و رنج خانواده های مصیبت زده
3- پاس داشتن و حرمت نهادن به اسطوره های اخلاقی و پهلوانی
4- حفظ روابط اجتماعی و وحدت در میان اقوام جهت مقابله با متجاوزین
5- ....................
نکته ای که در این جا ضروری است به آن اشاره شود این مهم است که ریشه این آیین ها به بیش از 4هزارسال یر می گردد . و گستره و وسعت آیین سوگانه بسته به جایگاه انسانها نیز داشته ، مثال در برهه ای از تارخ زمانی که سیاوش کشته می شود مردم لر هر سال در سال روز مرگش مراسمی را به جا می آورند که در بهر گیرنده کلیه آیین های سوگ می باشد و از بارزترین این مراسم بازسازی زندگی سیاوش از تولد تا مرگش است که نام این مراسم و آیین را سی وشون نامیدن و به اعتقاد همه پژوهشگران ریشه نمایش تعزیه سیاوشو بوده چرا مردم لرستان بعد از گرایش به مذهب اسلام و تشیع شدن دیگر عزاداری اینچنین را بیشتر برای عزای سالار شهیدان حسین بن علی ( ع ) جایز می دانستد هر چند برای سوگ سیاوش نیز این آیین را گه گاه که برحسب نیاز و حس میهن پرستی و رزم آوری در مقابل متجاوزین خارجی حتی تا چند سال پیش به اجرا در می آوردنند . که ما در اینجا به طور اختصار و فقط ذکر نام به گوشه ای از رسومات آیین سوگانه به ترتیب اشاره خواهیم کرد :
1- سحری خوانی
2- چمری یانه
3- شیونی واز
4- کتلی ران
5- پا کتلی خوان
6- پاموری
7- رارا خوان رارا
8- هوره و موره خوانی
